niedziela, 6 lutego 2022

Kossakówka

Kossakówka, Dworek Kossakówka to neogotycki dworek w Krakowie w Dzielnicy I Stare Miasto przy placu Juliusza Kossaka 4, który zakupił w 1869 roku Juliusz Kossak i zamieszkał wraz z żoną i pięciorgiem dzieci. Początkowo willę przy placu Latarnia, nazywano „Wygodą”. Sam artysta przebywał w Monachium, gdzie studiował malarstwo, dlatego w Dworku mieszkała żona z dziećmi. 

Dom składał się z dwóch części, w tym jedna dla kobiet, nazywana później "Domem babci” oraz „Jerzówką”, zaś Całość otoczona była ogrodem, a ówczesne położenie na obrzeżach miasta i sąsiedztwo pobliskiego parku, czyniło z niej prawdziwie sielską przystań dla artysty Kossaka, gdzie stworzył pracownię i malował swoje obrazy.

Dworek zawsze tętnił życiem, a do II wojny światowej był domem otwartym dla inteligencji i sfer artystycznych Krakowa. Spotykano tam Asnyka, Sienkiewicza, Witkiewicza, Boya, oraz Paderewskiego i wiele innych zacnych. 

Od 1884 willę przejął syn Wojciech, który też urządził pracownie, stąd dwie pracownie i tym samym Kossakówka stała się domem rodzinnym dla następnego pokolenia tej artystycznej rodziny i dzieci. Wojciech Kossak, znzny z dzieł jak Orlęta – obrona cmentarza z 1926 r. 

Po wojnie groziło Kossakówce wyburzenie, od którego uchroniła postawa Elżbiety, żony, która wywalczyła u ówczesnego ministra kultury - Sokorskiego, uznanie Kossakówki za pamiątkę narodową. 

25 maja 1960 roku budynek został wpisany do rejestru zabytków. 

Dom został wyremontowany, lecz w latach 80. XX dworek zaczął podupadać. Zrujnowaną willę odkupiło od właścicieli miasto Kraków i ma w tym miejscu powstać Muzeum Historii Sztuki z osobną ekspozycją prezentującą historię rodziny Kossaków. 

W ostatnim czasie, przy okazji remontu, znaleziono szkielet kobiety, która prawdopodobnie w XVI/XVII wieku oraz liczne artefakty z tamtego czasu, jak: ceramikę, zdobione guziki, gwizdek w kształcie ptaszka, fajki. O znaleziskach poinformowało Muzeum Sztuki Współczesnej MOCAK, którego oddziałem jest Kossakówka. Nikt nie spodziewał się odkrycia na taką skalę, ponieważ obiekt jest nowożytny, zaś przedmioty tam znalezione, jak gwizdek w kształcie ptaszka, który można obecnie kupić jako pamiątkę w Krakowie, datowany jest właśnie na 16- 17 wiek, gdyż był wówczas znany.  Odnaleziono również przedmiot wykonany z kości - przekuwacz do skóry do nawlekania nici lub rzemienia. 

Więcej: https://www.rmf24.pl/fakty/polska/news-remont-kossakowki-znaleziono-szkielet-kobiety,nId,5823451#crp_state=1

Foto źródło:

https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/dd/Orleta_-_obrona_cmentarza._Wojciech_Kossak.jpg

  https://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:Kossak%C3%B3wka_manor_house,_4_J._Kossak_square,_Krakow,_Poland.jpg

https://pl.wikipedia.org/wiki/Kossak%C3%B3wka#/media/Plik:Kossak%C3%B3wka.jpg

Źródło: 

Więcej: https://pl.wikipedia.org/wiki/Kossak%C3%B3wka

Miejsce: https://www.google.com/maps/place/Kossak%C3%B3wka/@50.0560128,19.9270699,18.12z/data=!4m5!3m4!1s0x47165b736a003981:0xf563d936ee7b63f0!8m2!3d50.0566485!4d19.9279258

Ciekawostki: https://www.rmf24.pl/fakty/polska/news-remont-kossakowki-znaleziono-szkielet-kobiety,nId,5823451#crp_state=1


sobota, 8 stycznia 2022

Największy obraz Jana Matejki. „Dziewica Orleańska” czyli „Joanna d’Arc”

Największy obraz Jana Matejki to „Dziewica Orleańska” czyli „Joanna d’Arc”, którego powierzchnia to ponad 47 metrów kwadratowych, zaś dla porównania „Bitwa pod Grunwaldem” ma „tylko” 42 metry kwadratowe. 

Matejko pierwotnie dzieło to chciał darować narodowi francuskiemu jako „Dar narodu polskiego”, co opisał w pamiętniku. 

"Ponieważ kraj nasz, z liczną we Francyi emigracyą, doświadczał, przez dłuższy szereg lat, wiele od Francuzów współczucia i gościnności, a wielu z emigrantów naszych, otrzymywało tam zapomogi i wsparcia na utrzymanie swoje; przeto dla wyrównania, jak mówił Matejko, zaległych z Francuzami rachunków i wdzięczności, przedsięwziął darować Francyi, wielki obraz Joanny d’Arc". 



Obraz został wysłany na wystawę do Paryża, jednak nie znalazł tam uznania publiczności i krytyki.  

Znalazł się jednak polski miłośnik sztuki - Edward hr. Raczyński, który zakupił obraz w 1897 roku, już po śmierci artysty od spadkobierców. W pałacu w Rogalinie, wybudowano specjalną galerię o odpowiednich wymiarach, by monumentalne dzieło zmieściło się.


Więcej oraz zdjęcia:  https://lubicki.art.pl/malarstwo-historyczne/najwiekszy-obraz-jana-matejki-dziewica-orleanska-czyli-joanna-darc/

Fotografia 1 - szkic Dziewicy Orleańskiej fragment, 2 -Dziewica Orleańska ekspozycja fragment; 


czwartek, 6 stycznia 2022

Wiele zapożyczeń z innych religii w Biblii.


Religie świata a Biblia - plagiat w Biblii - program wykazał wiele zapożyczeń z innych religii. 

W Biblii występuje wiele zapożyczeń z innych kultur oraz religii, m.in. z Mezopotamii, Egiptu czy starożytnego Bliskiego Wschodu. Starożytne plemiona czciły, co mamy przekazane w Biblii, również innych bogów, głównie Baala, Aszerę i Astarte, a więc bóstwa kananejskie, które zwalczali kolejni prorocy izraelscy. Należy przy tym pamiętać, że w naszym kraju od tysiąca lat dominuje jedna religia i instytucja tej religii. Struktury Kościoła odgrywają ważną rolę w procesie kształcenia społeczeństwa. W interesie Kościoła, jego kleru i ludzi z nim związanych było i jest takie nauczanie w szkołach, by służyło ich interesom, zachowaniu ich pozycji w państwie i społeczeństwie. 

Głównym bóstwem wszystkich zachodnich plemion semickich był El, który w Biblii występuje jako Elohim, co jest liczbą mnogą od El. Dlatego mamy w judaizmie dwie tradycje: jahwistyczną i elohistyczną. U Semitów termin El z czasem zaczął być rozumiany jako Bóg, bóstwo. Te plemiona czciły, co mamy przekazane w Biblii, również innych bogów. 

W Egipcie, w którym żyła niemała diaspora żydowska, była w jego niewoli przez dłuższy czas i musiała przesiąknąć kulturą egipską. Dowodzi tego choćby postać Mojżesza, który jest prorokiem i który miał się spotkać z Jahwe i przyjąć od niego nowe nauki. Mojżesz to postać tajemnicza, prawdopodobnie nie był Żydem, lecz Egipcjaninem. Został przejęty przez dwór faraona – opieram się na Biblii – kiedy miał trzy miesiące, i tam się wychowywał. Został więc wychowany w kulturze egipskiej i wierzeniach Egipcjan. Nie mówił po hebrajsku i reprezentował kulturę egipską. To widać nawet później. Kiedy ma objawienie Jahwe, Mojżesz mówi: "Jestem ciężkiej mowy i ciężkiego języka". Dlaczego? Bo nie znał hebrajskiego albo znał go bardzo słabo.

W tradycji Egiptu był taki ważny epizod w czasie panowania faraona Amenhotepa IV, co znaczy "Amon się cieszy". Amon był wtedy głównym bogiem egipskim. Amenhotep wprowadził rewolucję religijną, przyjął nowe imię, Echnaton ("miły Atonowi"), i zaczął głosić chwałę jednego boga, Atona. Wprowadził więc monoteizm w Egipcie, stąd Mojżesz zaszczepił w plemionach semickich monoteizm. 

Biblia to nie tylko święta księga, ale również kronika tego narodu. Jak silne były wpływy religii ludów Mezopotamii na plemiona semickie, w Biblii są mocno zarysowane. Ważną postacią jest tu Abraham, który wyruszył z Ur do Harranu, a potem na tereny późniejszej Palestyny. 

Biblię datuje się na 1200 r. p.n.e., w tym czasie powstały tylko pewne jej fragmenty. Natomiast cały tekst był tworzony przez kolejne pokolenia. Na przykład Księga Daniela powstała dopiero w II w. p.n.e.

Biblia przejęła z Mezopotamii, np. z Babilonu dużo. Od czasów, kiedy wyłoniło się państwo babilońskie, dzięki Hammurabiemu w XVIII w. p.n.e., wśród dawnych, znanych bogów Mezopotamii (takich jak Anu, Enlil, Enki, Izyda) pojawiła się nowa postać – bóg Marduk. Żeby wyjaśnić, skąd się wziął i dlaczego stanął na czele panteonu, spisano poemat o stworzeniu świata "Enuma elisz", pochodzący prawdopodobnie z XVII-XVI w. p.n.e. 

To w Biblii pojawia się wątek Noego. Biblijny Noe to odpowiednik sumeryjskiego Utanapisztima, z opowieści o Gilgameszu, któremu bóg Enki miał polecić zbudowanie statku – arki i zgromadzenie w nim rodziny oraz zwierząt. Czyli mamy tu spuściznę sumeryjsko-babilońską, która trafiła do Biblii. 

W wierzeniach egipskich człowiek został ulepiony z gliny przez Chnuma lub Ptaha, jak garnek z gliny, co jest oczywiste i znane też z Biblii. 

Cały artykuł dostępny:  https://wiadomosci.onet.pl/kraj/plagiaty-w-biblii-program-wskazalby-zapozyczenia-w-bardzo-wielu-miejscach/j6jl0fm

Więcej, dyskusja: http://www.historycy.org/index.php?showtopic=94975

Foto: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Holy_bible_book.jpg

środa, 11 sierpnia 2021

Gotyckie polichromie z przełomu XIV i XV wieku

 
Gotyckie polichromie z przełomu XIV i XV wieku 

W kościele w Graboszewie pod Słupcą, w Wielkopolsce, w trakcie demontażu elementów ołtarza głównego odkryto polichromie, które były dobrze zachowane, czytelne i dobrze zachowane, o tematyce życia i męczeńskiej śmierci Jezusa. Przedstawienie zostało częściowo naruszone, przez wycięcie desek w ścianie, potrzebnej do zrobienia wnęki w ścianie ołtarza. Inne odkryte wyobrażenie, przedstawiało prawdopodobnie Judasza ze srebrnikami i śmierć Judasza przez powieszenie. 

Polichromia – wielobarwna ozdoba malarska ścian, sufitów, podniebienia sklepień, rzeźb stosowana do dekoracji wewnętrznych i zewnętrznych. Polichromie wykonywano nie tylko na materiałach kamiennych i tynkach, ale także na drewnie, wewnątrz i na zewnątrz pomieszczeń w budownictwie sakralnym i świeckim, więcej: https://pl.wikipedia.org/wiki/Polichromia


Więcej i źródło foto: https://www.se.pl/poznan/sensacyjne-odkrycie-w-kosciele-pod-slupca-tego-nikt-sie-nie-spodziewal-aa-ZsD4-yDNm-dPkk.html

Też: https://www.o2.pl/informacje/robili-remont-kosciola-niezwykle-odkrycie-w-wielkopolsce-6668540989913600a 

Foto źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Polichromia#/media/Plik:2014_Nysa,_Dom_Wagi_Miejskiej_13.JPG - zachowane fragmenty polichromii na ścianie Domu Wagi Miejskiej w Nysie. 

poniedziałek, 26 lipca 2021

Gospodarczy poczet Piastów - Mieszko I


 Mieszko I (znany z banknota 10 zł), władca Polski z dynastii Piastów sprawujący władzę od 960 r. Żyjący między 922 -992, syn Bolesława I Chrobrego i Świętosławy - Sygrydy, Mieszka, Lamberta i Świętopełka. 

Jak historyczny pierwszy władca Polan, uważany jest za faktycznego twórcę państwowości polskiej, który kontynuował politykę swojego ojca i dziadka, jako władcy pogańskiego księstwa, znajdującego się mniej więcej na terenach obecnego państwa, jak Wielkopolska, Pomorze, Mazury, itd.. 

To właśnie w Wielkopolsce, znajdują się Drzwi gnieźnieńskie, wielkie brązowe wrota do pierwszej polskiej katedry. Ufundował je prapraprawnuk pierwszego księcia Mieszko III. Zabytek bezcenny, unikatowy. Na wrotach, są sceny z żywota świętego Wojciecha. To dziś patron Polski i Czech. To o jego święte truchło, toczyliśmy z sąsiadami gwałtowne spory. I jeśli Czechom wydaje się dziś, że brutalny najazd na Polskę, spalenie Gniezna i kradzież świętych relikwii w 1038 r. sprawę zamyka, są w będzie. Sto lat później udało się relikwie odnaleźć w Gnieźnie. 

Na wrotach, na jednej z przedstawionych scen, Wojciech uwalnia z niewoli rodaków. Upomina przy tym władcę, tak jakby to on był sprawcą całego zamieszania. Wydarzenie miało miejsce jeszcze w czeskiej Pradze, czyli tam, gdzie święty Wojciech działał, zanim przeniósł się do Polski już za życia mieszkowego syna – Bolesława Chrobrego. Scena wprowadza w konfuzję, to trudny moment dla historyków, jeszcze trudniejszy dla katolików, a już kompletny galimatias dla historyków sztuki. Święty ratuje bowiem rodaków z rąk żydowskich handlarzy. Niewolnictwo – straszny proceder, ale dlaczego miał miejsce w chrześcijańskim kraju?! Na szczęście, możemy odetchnąć - takie rzeczy w Pradze, u nas św. Wojciech ratować ziomków nie musiał. Twórca tej sceny, jak i całych drzwi z brązu, zapewne światły uczony i artysta, dodał świętemu, a także biednym Słowianom i okrutnym Żydom jeszcze kogoś do towarzystwa. To mityczny i grecki Herkules a za nim cała groźna sfora: gryfy, sfinksy, lwy i małpy, pełne bestiarium starożytności. 

U naszych południowych sąsiadów, a także w Polsce sprzed tysiąca lat, kwitł handel niewolnikami i trudno nad tym przejść do porządku dziennego. Obok niebiańskich zasług jednostek, są sprawy doczesne. To piastowska ekonomia.

Ludźmi handlowali Żydzi, ale polowania na nich organizowali już ludzie księcia. W błogosławieństwem Mieszka Piastowicza, gdyż podobno sam jest  odpowiedzialny za niewolnictwo, czyli handlował rodakami, Słowianami, Polanami też. 

Głównym produktem eksportowym Piastów byli słowiańscy niewolnicy. Słowianie – jak się okazuje a potwierdzają to arabskie kroniki – robili w Andaluzji prawdziwą furorę. Obsadzani byli na najróżniejszych stanowiskach, od ochroniarzy, inni jako marynarze na morzach Śródziemnomorskich. 

Inne z tej samej serii: Gospodarczy poczet Piastów. Bolesław Chrobry - pierwszy sekretarz - businessinsider.com.pl/technologie/nauka/poczet-piastow-boleslaw-chrobry-pierwszy-sekretarz/bfrg7sj 


Więcej: https://businessinsider.com.pl/wiadomosci/gospodarczy-poczet-piastow-mieszko-i-handlarz-niewolnikow/0ym8srg

https://pl.wikipedia.org/wiki/Mieszko_I

Foto: rysunek Jana Matejki z cyklu Poczet królów i książąt polskich, https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/f/f6/Mieszko1.jpg